Εισαγωγή Στη σημερινή εποχή που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές τόσο στο χώρο της Υγείας όσο και στην κοινωνία γενικότερα, είναι σκόπιμο να επαναπροσδιοριστεί ο σκοπός της Κοινωνικής Υπηρεσίας των Νοσοκομείων λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός μεν τη διοικητική αλλαγή (ένταξη στην Ιατρική Υπηρεσία), αφ’ ετέρου την έκταση και το εύρος των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων, που για την επίλυσή τους απαιτείται συντονισμένη και πολυεπίπεδη δράση. Σήμερα στο χώρο της Υγείας και της Πρόνοιας το ενδιαφέρον...

Τον Απρίλιο του ’95 ο υπουργός Εθνικής Άμυνας προανήγγειλε αλλαγές στο στράτευμα, καθιερώνοντας σε πειραματικό στάδιο στη ζώνη ευθύνης του 4ου ΣΣ ένα νέο “στιλ” θητείας με κοινωνικές προεκτάσεις (ΕΘΝΟΣ: 16/4/95). Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’80 μια άλλη καινοτομία λάμβανε χώρα, πάλι σε πειραματικό στάδιο, που σχετιζόταν με τη σύσταση κοινωνικών υπηρεσιών στον στρατό. Οι απόψεις που εκθέτονται στη συνέχεια είναι προϊόν της άμεσης εμπλοκής του αρθρογράφου με το συγκεκριμένο θεσμό, με σκοπό αφ’ ενός να κάνουν γνωστή την ύπαρξη του και πέραν των όσων άμεσα σχετίζονται μ’ αυτόν, και αφ’ ετέρου να διατυπωθούν προβληματισμοί για την καλύτερη αξιοποίηση του προς όφελος των στρατευμένων και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα.

1. Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια φαινόμενα που σχετίζονται με την παράνομη μετανάστευση αλλοδαπών κοσμούν συχνά τα εξώφυλλα των εφημερίδων, ενώ τυγχάνουν ανάλογης προβολής και από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τις περισσότερες φορές οι αναφορές που γίνονται σχετίζονται με πράξεις βίας (κλοπές, φόνοι, βιασμοί, κ.ο.κ.) με αποτέλεσμα να ενισχύεται η αρνητική στάση της κοινής γνώμης έναντι των ξένων διαμέσου του μηχανισμού των προκαταλήψεων και των στερεότυπων ιδεών. Στο άρθρο, που ακολουθεί, επιχειρείται μια βαθύτερη θεώρηση του φαινομένου με σκοπό τη διατύπωση γόνιμων προβληματισμών γύρω απ’ αυτό το επίκαιρο πρόβλημα. 2. Ιστορική αναδρομή Η πρώτη μαζική είσοδος αλλοδαπών σημειώνεται το 1972, έτος κατά το οποίο η δικτατορική κυβέρνηση επέτρεψε την είσοδο 10.000 αλλοδαπών εργατών, προκειμένου να καλυφθούν οι κενές θέσεις εργασίας, που είχαν δημιουργηθεί εξαιτίας της μεγάλης μεταναστευτικής κινητικότητας Ελλήνων προς τις χώρες της Δ. Ευρώπης κατά τη δεκαετία του ’60 (Πατηνιώτης, 1990:256-257).

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει συνοπτικά ορισμένα απά τα Βασικά σημεία ίου ερευνητικού προγράμματος του Τ.Ε.Ι. Πάτρας: «Εξωσχολική Κοινωνικοποίηση και Σχολική Μάθηση», που έλαβε χώρα από το Δεκέμβριο του '96 έως το Δεκέμβριο του '97 σε επτά Γυμνάσια της Πάτρας, Την επιστημονική ευθύνη του προγράμματος είχε ο καθηγητής Δρ. Ανδρέας Ζωγράφου με συνεργάτες τον Μανόλη Μέντη, Κυριάκο Αυγερίδη και Μαρία Κατσαλήρου. Σκοπός του προγράμματος ήταν αφ' ενός να διαπιστώσει τις συνθήκες εξωσχολικής κοινωνικοποίησης στα συγκεκριμένα σχολεία και πώς αυτές υπεισέρχονται στις διαδικασίες σχολικής μάθησης, αφ' ετέρου να διερευνήσει τις δυνατότητες παρέμβασης με στόχο την άρση ενδεχομένων αρνητικών φαινομένων διαμέσου της ενεργοποίησης των άμεσα ενδιαφερομένων, δηλαδή γονέων, δασκάλων και μαθητών

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 πολλοί επιστήμονες είχαν επισημάνει την ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και τους κινδύνους που συνεπάγεται η κατάσταση αυτή (Έμκε-Πουλοπούλου 1986, Δαμανάκης 1987, Μουσούρου 1991, Ζωγράφου 1991). Η μετατροπή της Ελλάδας από παραδοσιακή χώρα αποστολής μεταναστών σε χώρα υποδοχής μεταναστών τη δεκαετία του ’80 δημιούργησε τα πρώτα ερωτήματα για το κατά πόσο ο ελληνικός λαός είναι προετοιμασμένος να συμβιώσει με άλλους πολιτισμούς. Η μαζική εισροή μεταναστών από τις Βαλκανικές και ανατολικοευρωπαϊκές χώρες δημιούργησε στην ελληνική κοινωνία ένα κλίμα ξενοφοβίας.

Το άρθρο αυτό έχει σκοπό να περιγράψει το ρόλο του Κοινωνικού Λειτουργού στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.) του Νοσοκομείου, στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης του, που προβλέπεται στο νέο νόμο 2889/2001 για τη «Βελτίωση και τον Εκσυγχρονισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας και άλλες διατάξεις». H αναδιοργάνωση του Τ.Ε.Π. στοχεύει σαφώς στην καλύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας προς τον πολίτη, όμως για την εφαρμογή της απαιτείται και η ενεργή εμπλοκή των λειτουργών υγείας προκειμένου με συγκεκριμένες προτάσεις και αξιοποιώντας δημιουργικά την εμπειρία τους να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση αποτελεσματικών λύσεων στα οργανωτικά και άλλα προβλήματα. Με αυτή την έννοια οι σκέψεις και οι ιδέες που κατατίθενται εδώ, αποτελούν πρόταση παρέμβασης από τη σκοπιά της Κοινωνικής Εργασίας, ενώ ταυτόχρονα θέτουν τις βάσεις για την έναρξη εποικοδομητικού διαλόγου τόσο ανάμεσα στους κοινωνικούς λειτουργούς όσο και στους υπόλοιπους λειτουργούς υγείας.