Εισαγωγή
Το παλαιό, φιλελεύθερο, σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο για το κράτος κοινωνικής πρόνοιας είναι υπό αναδιαμόρφωση τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες (Stoesz & Karger, 1993) και τις περισσότερες χώρες του κόσμου (Midgley, 1995), ιδιαίτερα στις τεχνολογικά προηγμένες, και στην Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, όσο όμως και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αν και οι μελετητές ορίζουν διαφορετικά αυτήν την αναδιαμόρφωση, ουσιαστικά δηλώνεται η ανάγκη για να ανασκευασθεί και να ανασυγκροτηθεί το οικοδόμημα του κράτους κοινωνικής πρόνοιας ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις δραστικά μεταβαλλόμενες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, τεχνολογικές και πολιτισμικές πιέσεις ανά τον κόσμο.
Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης το καθολικό σύστημα κεντρικής διοίκησης και σχεδιασμού του κράτους κοινωνικής πρόνοιας βρίσκεται σε ατροφία, δυσλειτουργία και μετάβαση. Έχει φθαρεί από την κατάρρευση των κρατικών σοσιαλιστικών καθεστώτων, από την αμφισβήτηση της κρατιστικής σοσιαλιστικής φιλοσοφίας, πολιτικών και προγραμμάτων, και από την ταχεία κοινωνικοοικονομική και πολιτισμική μετακίνηση από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό. Η ταχεία μετάβαση από κεντρική διοίκηση σχεδιασμού σε οικονομία της αγοράς και οι ριζοσπαστικές αλλαγές στη δημόσια ιδιοκτησία, το νόμο και τα μέσα παραγωγής και ανακατανομής, διαμόρφωσαν, σ' αυτές τις χώρες, την ανάγκη μείωσης ή αντικατάστασης του καθολικού (universal) και διευρυμένων παροχών (comprehensive benefit) κράτους κοινωνικής πρόνοιας από το χαμηλό κόστος, σε κάθε μορφή παροχών κοινωνικής πρόνοιας που εν τέλει απομένουν (residual forms)2 (Iatridis, 1998; Weisskopf, 1998; Popescu, 1998).